Tarihi Alan Başkanlığı, Şehitler Coğrafyasında yaşanılanları anlatan kitabelerde rastlanılan doğal ve insan eliyle oluştuğu anlaşılan tahribatı tek tek belirledi.
Santim santim incelenip, Kaidelerdeki çirkin görüntülerin satır satır kaleme alındığı rapor ardından Doğal ve insan eliyle tahribata karşı mücadele başladı. ‘9 Bölgede 15 Kitabe Sil Baştan…’
Ecdadın yazdığı kahramanlığı anlatır taş Kitabelere, kurşun sıkan kendini bilmezlerin yediği halt’ tan bahsedilen raporda, tarihe saygısızlığı anlatan şu ifadeler dikkat çekti;
“Kitabenin yol cephesinde ateşli silahlara ait saçmalarının neden olduğu hasarlar tespit edilmiştir. Vandalizm sonucu oluşan tahribatlar mevcuttur”
Nem, yağış, güneş ve dış etkenler başta, Vandalizmin yaralarını saracak Hummalı çalışmalara tanık olan ziyaretçiler, dikkat çeken işleme isim taktı;
“Tarihe Saygısızlığa, Seyirci Kalınmadı”
253 bin Şehidin kefensiz yattığı Coğrafyada, Savaş sırasında yaşanılanlar kadar, Atatürk’ ün tarihe geçen sözlerinin de yer aldığı dev kitabelerde rastlanılan Vandalizm izleri yanı sıra, doğanın da tahrip ettiği 9 bölgedeki 15 kitabenin yazıtları, yenilenmek üzere elden geçiyor.
9 Bölgede, 15 Kitabenin sil Baştan Olmasına iki Neden;
‘ Önce İnsan eliyle Saygısızlık,
Sonra Olumsuz Hava Koşulları’
Vandallık izlerine rastlanan Gelibolu yarımadası tarihi Savaş alanlarında, Acil kodu ile harekete geçildiği öğrenildi.
Vandallık veya akım olarak Vandalizm; bilerek ve isteyerek, kişiye ya da kamuya ait bir mala, araca ya da ürüne zarar verme eylemi olarak bilinse de, 253 bin Şehidin kefensiz yattığı şehitler coğrafyasında, bazı kendini bilmezler başta olmak üzere elverişsiz hava koşullarının hasara yol açtığı, 9 bölgedeki 15 ayrı kitabeyi yenilemek için Tarihi Alan Başkanlığı, adeta 2. Gelibolu savaşı veriyor.
Gelibolu Yarımadası Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Kitabe kaplama taşlarının fiziksel özelliklerinin, atmosferik koşullarda etkilenecek nitelikte olduğundan (nem, yağış, güneş ve dış etkenler) yapısal bozulmalar gösterdiğini, ayrıca yaptıkları incelemelerde insan eli ile yapılan Vandalizm izleri görüldüğünü söyledi.
Kitabelerde yer alan metinlerin dilbilgisi sorunlarıyla birlikte, kırık ve deforme olan harflerinin de belirlendiği bilgisini aktaran Tarihi Alan Başkanı Kaşdemir,
“Deformasyona uğrayan kaplama taşlarında oluşan kırıklar zaman zaman düşmekte, ziyaretçi can ve mal güvenliğini tehlikeye atmaktaydı
İhalesi yapıldıktan sonra yüklenici firmaya 03.03.2017 tarihinde, 9 bölgede 15 ayrı kitabede gerçekleşecek yenileme için yer teslimi yapılmış olup, işin süresi 250 gün olarak belirlenmişti.
Ne var ki, Ecdadın yazdığı o şanlı tarihi anlatan, o önemli bilgi aktarımını sunan kitabelerin bir an önce tamamlanması için gece gündüz kavramı olmaksızın çalışmalar yapılıyor. Yılsonuna kavuşacak olan bakım onarım çalışmaları sonucunda, Tarihi Alanda yer alan kitabeler güzel bir görünüme kavuşacak” diye konuştu.
Tarihi Alan sınırları içerisinde yer alan ve Acil kodu ile yenilenmek üzere, adeta 2. Gelibolu Savaşı başlatılarak yeni görünüme kavuşturulması için uğraş verilen çalışmaların sürdüğü bölgeler şöyle sıralandı.
“Kanlısırt Kitabesi (1), Conbayırı Kitabeleri (5), Kemal Yeri Kitabesi (1), Arıburnu Sahil Kitabesi (1), Anzak Kitabesi (1), Damakçıl Bayırı Kitabesi (1), Yusufçuk Tepe Kitabesi (3), Kireçtepe Jandarma Şehitliği (1), Büyük Kemikli Kitabesi (1)”
YAĞMUR, GÜNEŞ, VE DE VANDALLAR…
9 ayrı bölgede yer alan ve toplamda 15 kitabede tespit edilen tahribatın izlerini sarmak üzere başlatılan çalışmalara tanık olan Gelibolu’ nun ziyaretçilerinin, 102 yıl önce Mehmetçiğin canı pahasına yazdığı şanlı tarihin yaşanmışlıklarını anlatır kitabeleri tahrip eden, kendini bilmezlerin eylemine ateş püskürdüğü gözlendi.
Onlarca ziyaretçi Vandallara bakın nasıl seslendi; “Doğa bile bu denli acımasız olmazken, bizi biz, toprağımızı yurt eden, ecdadımızın yazdığı kahramanlıklarını anlatır o kitabe ve yazıtlara zarar vermek, kendini bilmezlikten ziyade büyük bir hainliktir”
Santim santim incelediler,
Satır satır yazdılar…
Tarihi Alan Başkanlığı, 9 ayrı bölgede, 15 kitabede gözlemlenen doğal ve insan eli ile oluşan tahribatı tek tek belirleyip, çalışma gerçekleşecek ve yenilenecek alanlardaki kitabelere ilişkin hasarı rapor haline dönüştürüp kaleme aldı.
Yazılanlar arasında öyle bir anlatım ile, tarihe yapılan saygısızlık dile getirildi ki, o sözleri okuyan, Vandallara veryansın gecikmedi.
253 bin Çanakkale kahramanı Şehidin destansı Zaferini anlatır kitabeye yapılan şuursuz saldırıyı özetler o sözler;
“Kitabenin yol cephesinde ateşli silahlara ait saçmalarının neden olduğu hasarlar tespit edilmiştir. Vandalizm sonucu oluşan tahribatlar mevcuttur”
Tarihi Alan Başkanlığı, 9 bölgede yapılan incelemeler ardından, 15 ayrı katibede tespit edilen tahribatı tek tek kaleme alıp, şöyle özetledi;
Kanlısırt Kitabesi
57. Alay Şehitliğine gidilen yol üzerinde Lone Pine Anıtının yakınında yer alan bir adet kitabedir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar, kıvrım bölgesindeki kaplama malzemelerinin döküldüğü, Vandalizm sonucu tahribatlar gözlemlenmiştir. Kitabenin toprakla birleştiği kaide noktası brüt beton olarak kalmış, aynı yapıdaki malzeme ile kaplanması, alt kottaki seleksiyona ve taş yapısına uygun olmayan kaplama malzemelerinin kaldırılması gereklidir.
Conkbayırı Kitabeleri
57.Alay Şehitliği ile Kocaçimentepe arasında kalan bölgede yer alan beş adet kitabedir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kıvrım bölgelerinde Vandalizm sonucu oluşan tahribatlar gözlemlenmiştir. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar, kıvrım bölgesindeki kaplama malzemelerinin döküldüğü gözlemlenmiştir. Kitabenin üst kotunda derz aralıklarına kök salmış olan parazit bir bitkilerin var olduğu, bu bitkilerin kitabeye ilerleyen zamanlarda vereceği zararın artarak devam edeceği gözlemlenmiştir. Kitabenin toprakla birleştiği kaide noktası brüt beton olarak kalmış, aynı yapıdaki malzeme ile kaplanması, alt kottaki seleksiyona ve taş yapısına uygun olmayan kaplama malzemelerinin kaldırılması gereklidir.
Kemal Yeri Kitabesi
Conkbayırı ile Çanakkale Destanı Tanıtım Merkezi arasında kalan yolda yer alan bir adet kitabedir. Kitabe girişinde yer alan blok taşlardan oluşan tanıtım levhasının üst yüzeyinin tamamen yosun kaplı olduğu ve yapısal derin çatlaklar oluştuğu, üst kısımlarında parça eksikleri olduğu gözlemlenmiştir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar, kıvrım bölgesindeki kaplama malzemelerinin döküldüğü gözlemlenmiştir. Kitabenin önünde yer alan blok taştan oluşan tanıtım levhasının aynı yapıda olmayan seramik malzeme ile kaplandığı gözlemlenmiştir. Kitabenin kıvrım bölgesindeki kaplama malzemelerinin döküldüğü gözlemlenmiştir. Kitabenin temizliği, mevcut eksikliklerin giderilmesi gereklidir.
Arıburnu Sahil Kitabesi
Kabatepe bölgesi ile Büyükanafarta Köyü arasındaki yol üzerinde, Beach Cemetry mezarlığının yakınında yer alan bir adet kitabedir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar gözlemlenmiştir. Kitabenin üst kotunda derz aralıklarına kök salmış olan parazit bir bitkilerin var olduğu, bu bitkilerin kitabeye ilerleyen zamanlarda vereceği zararın artarak devam edeceği gözlemlenmiştir. Kitabe önündeki blok taştan yapılmış tanıtım levhası eğim ve dış etkenler sebebi ile mevcut yerinde sabit kalmadığı, hareket ettiği gözlemlenmiştir.
Anzac Kitabesi
Büyükanafarta Köyü yolu üzerinde, Arıburnu mevkiinde, Anzak tören alanı yakınında bulunan bir adet kitabedir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe önünde sulama sitemine ait sulama boruları açığa çıkmış ve üzerinin kapatılması gereklidir. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar mevcuttur. Kitabenin üst kotunda derz aralıklarına kök salmış olan parazit bir bitkilerin var olduğu, bu bitkilerin kitabeye ilerleyen zamanlarda vereceği zararın artarak devam edeceği gözlemlenmiştir. Kitabenin toprakla birleştiği kaide noktası brüt beton olarak kalmış, aynı yapıdaki malzeme ile kaplanması gereklidir.
Damakçıl Bayırı Kitabesi
Anzak Koyu ile Büyükanafarta yolu üzerinde yer alan bir adet kitabedir. Kitabe önünde blok taş tanıtım levhası bulunmamaktadır. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar gözlemlenmiştir. Kitabenin toprakla birleştiği kaide noktası brüt beton olarak kalmış, aynı yapıdaki malzeme ile kaplanması gereklidir.
Yusufçuktepe Kitabeleri
Büyükanafarta Köyü ile Küçükanafarta Köyü arasında kalan, Büyük Kemikli yolu güzergâhında yer alan üç adet kitabedir. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar, kitabenin yol cephesinde ateşli silahlara ait saçmalarının neden olduğu hasarlar tespit edilmiştir. Vandalizm sonucu oluşan tahribatlar mevcuttur. Kitabelerin önünde yer alan blok taş ve paslanmaz malzemeden yapılmış tanıtım levhalar çeşitli dış etkenler sebebi ile bozulmalara uğramıştır. Kitabe taşlarında yer yer kopmaların olduğu gözlemlenmiştir. Tahribata uğramış ve yapısal değişikliğe uğramış taşların yenilenmesi ve gerekli görülen bakım onarım çalışmalarının yapılması gereklidir.
Kireçtepe Jandarma Şehitliği Kitabesi
Büyük Kemikli mevkii ile Ece Limanı arasındaki kalan bir adet kitabedir. Kireçtepe Jandarma Şehitliği içinde yer almaktadır. Kitabe dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Derz dolgularında dökülmeler olduğu, kitabenin toprakla birleştiği kaide noktası brüt beton olarak kalmış, aynı yapıdaki malzeme ile kaplanması, alt kottaki seleksiyona ve taş yapısına uygun olmayan kaplama malzemelerinin kaldırılması gereklidir.
Büyük Kemikli Kitabesi
Büyük Kemikli Burnu'nda yer alan bir adet kitabedir. Kitabe ve önünde yer alan tanıtım levhasında dış etkenler sebebi ile gözle görülebilir yapısal deformasyona uğramıştır. Kitabenin birçok yerinde Vandalizm sonucu oluşan tahribatlar gözlemlenmiştir. Kitabe üzerindeki kabartma harflerde eksilmeler ve bozulmalar gözlemlenmiştir. Yenileme, bakım ve temizlik çalışması yapılması gereklidir.
Cuma Deren
Kaynak: Haber Merkezi
