1960 darbesinde tutuklanan ve yargılandıktan sonra Yassıada’da idam edilen Çanakkale Milletvekili Fatin Rüştü Zorlu ve dönemin Başbakanı Adnan Menderes’in idam edilişinden bir süre önce geldikleri Çanakkale’de Mehmet İhsan Gençcan tarafından çekilen fotoğraflar, Fatin Rüştü Zorlu’nun ve Başbakan Adnan Menderes’in idam edilmesinin yıldönümü dolayısı ile yeniden paylaşıldı.
Demokrasi Şehidi Eski başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edilişlerinin 60’ıncı yıldönümünde Çanakkale’deki hatıraları yeniden canlandı. Siyasal yaşama atıldığı 1954’te, ardından 1957’de Demokrat Parti’den Çanakkale Milletvekili seçilen Fatin Rüştü Zorlu 1960 yılında 27 Mayıs Darbesi'nden sonra diğer hükûmet üyeleri ve DP yöneticileriyle birlikte tutuklanarak, yeni oluşturulan Yüksek Adalet Divanı tarafından Yassıada’da yargılandı. Bu mahkeme 14 sanıkla birlikte Fatin Rüştü Zorlu'yu da idam cezasına çarptırdı. Cezası, Adnan Menderes ve Hasan Polatkan’ınki ile birlikte, askerî müdahaleyi gerçekleştiren MBK tarafından onaylandı. 16 Eylül 1961’de idam edilerek hayatına son verildi.
Çanakkale Hatırası Yeniden Canlandı
Başbakan Adnan Menderes ile yol yürüyen Fetin Rüştu Zorlu o dönemde de memleketi karış karış gezerek vatandaşlarla bir araya geliyordu. 1957’de Demokrat Parti’den Çanakkale Milletvekili seçilen Fatin Rüştü Zorlu, Çanakkale’ye de sık sık geliyordu. 1957’de seçim çalışmaları ve bir dizi çalışma için Çanakkale’ye gelen Fetin Rüştü Zorlu’yu yakından takip eden biri de Çanakkaleli Mehmet İhsan Gençcan oldu. 2019 yılında hayatını kaybeden ve dönemin tarihine tanıklık eden Gençcan, idam sehpasından yıllar önce kayda geçirdiği kareler dün tarihi günde yeniden canlandırıldı. Çanakkale’nin tarihi ve geleceği için ömrünü adayan Merhum Araştırmacı Yaza Mehmet İhsan Gençcan, 1957’de Fetin Rüştü Zorlu’nun 1958’de ise Başbakan Adnan Menderesin Çanakkale ziyaretini çektiği fotoğraflarla belgelemişti. Darbeden iki yıl önce Çanakkale’de çekilen o fotoğraflar Gençcan tarafından vefatından önce kendi sosyal medya hesabından paylaşmıştı. Merhum Mehmet İhsan Gençcan’ın bu fotoğrafları, anlamlı günde yeniden paylaşıldı.
İlmiği Senin Değil Benim Boynuma Geçiriyorlar
Yassıada komutanı Tarık Güryay'ın o dönemki anılarında yer alan ifadelerde “Zorlu, ölüme gerçekten zorlu bir metanetle gitti. O kadar ki, hatta mahut gömleğin üzerine giydirilişinden sonra, kendisine dini telkinde bulunan hocanın, Arapça kelimeleri telaffuzda düştüğü hataları düzeltti. Kollarını arkadan bağlarken, başsavcıya son bir ricada bulundu. Ellerinin önden bağlanmasını istedi. Fakat bunun kanunen imkânsızlığı kendisine anlatıldı. İdam sehpasına, öz dedesi Gazi Osman Paşa'nın adına yazılan marş eşliğinde gitmiştir. Beraberce sehpaya doğru yürüdük. Ne masaya ne de masa üzerindeki sandalyeye çıkarken yardım istedi. Hatta heyecandan eli titreyen cellâda: ‘Oğulum ne titreyip duruyorsun? İlmik senin değil, benim boynuma geçecek’ dedi. Sonra adetâ kendisini uçsuz bucaksız bir boşluğa atar gibi: ‘Allah memleketi korusun, haydi Allahısmarladık!’ dedikten sonra, ayaklarının altındaki sandalyeyi itmek işini de kimseye bırakmadı. Boyu uzun olduğu için, ayakları masaya basmıştı. Cellât masayı itti. Ona bu kadarcık da iş düşmüş bulunmasaydı, Zorlu sanki asılmış değil, intihar etmiş olacaktı” dedi.
Bizzat Kendim Çektim
Çanakkale Tarihine ışık tutan önemli şahsiyetlerden biri olan ve yaşamı boyunca özellikle Çanakkale savaşlarının tanıtımı için büyük emekler veren, 2019 yılında vefat eden Tarihçi Yazar Mehmet İhsan Gençcan, Demokrasi tarihine kara bir lekr olarak geçen 27 Mayıs darbesini Çanakkale’de en çok yaşayanlardan biri olmuştu. Vefatından kısa bir süre önce kullandığı sosyal medya hesabı üzerinden, tarihi belge niteliğini taşıyan ve idamdan birkaç yıl önce Çanakkale Ziyareti sırasında çekilen fotoğrafları paylaşan Gençcan “Bu aziz insanların fotoğrafları tarafımdan çekilmiştir. Fatin beyin 1958. Menderesin 26-7-1957” notu ile paylaştı. Sanayi Çalışmaların yeni başladığı dönemde gerçekleştirilen ziyarette çekilen fotoğrafın birinde dönemin ünlü sanayicilerinden biri olan İbrahim Bodur da yer alıyor.
Cuma Deren
