Başka ülkelerden ülkemize getirilerek ekilmeye başlanan, çoğu zararlı tohumlara yönelik yerli tohumu desteklemek amacı ile Çanakkale Belediyesi Tohum Sandığı projesini hayata geçirmişti.
Yapılan Tohum Takas Şenliği ile de çiftçilerden alınan ve takas edilen yerli tohumları yavaş yavaş topraklarla buluşturuyor. Toprakla buluşan ilk tohumlardan birisi de 1000 yıllık geçmişe sahip Anadolu’nun miraslarından biri olan, ismini ise başaklarındaki kara kılçıklardan alan buğday türü, Çanakkale Belediyesinin girişimleri ile toprakla buluştu. Yıllar sonra heybelere doldurulan asırlık atalık tohum, yeniden başak vermek üzere toprağa serpildi.
Genetiği bozulmamış, Anadolu topraklarında çok uzun yıllar yetiştirilmiş yerli atalık buğdayımızdır. Adını başaklarındaki karakılçıklardan alan Karakılçık, diğer buğday çeşitlerine göre esmer ve daha serttir. Besin öğeleri en fazla olan buğday çeşidi olan Karakılçık, gluten oranı çok düşüktür. A,E,K,C vitaminleri, demir, lif ve protein oranı da oldukça yüksek, sindirim sistemine yararlı bir atalık buğday çeşididir. Karakılçık buğdayı yüksek miktarda selenyum içerir. Bu nedenle cilt ve saç sağlığına çok yararlıdır. Besin değeri çok yüksek olan bu buğday çeşidi potasyum ve fosfor açısından oldukça zengindir. Hafıza geliştirme, sindirim sistemi ve koroner hastalık riskini azalttığı belirtilmektedir. Karakılçık buğdayının pilavlık ve köftelik bulguruna, ekmeğinin lezzetine doyum olmaz. Tarhana yapımında da kullanılmaktadır.
Genetik yapısı itibari ile çok yönlü olan bu boğdayın yeniden çoğalması için kolları sıvayan Çanakkale Belediyesi Esenler bölgesinde, belediyeye ait 4 ayrı parselde, toplam 107 dekar araziye karakılçık buğday tohumları ekildi. Yerli ve atalık tohumların temini, genetik kaynakların korunması ve geliştirilmesine yönelik 2017 yılından bu yana Tohum Sandığında çalışmalar yürüten Çanakkale Belediyesi, Türkiye’de geçmiş dönemlerde ekimine son verilen ve unutulmaya yüz tutan karakılçık çeşidi yerli buğday tohumunu yeniden toprakla buluşturdu. Buğday ekimine Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan, Belediye Başkan Yardımcıları Rebiye Ünüvar ve İrfan Mutluay, Belediye Meclis Üyeleri, Esenler Mahallesi Muhtarı Nazife Aydın ve vatandaşlar katıldı.
Karakılçık Buğdayı tohum ekimi öncesi bilgi veren Belediye Başkan Yardımcısı İrfan Mutluay, “Önümüzde ki beş yılık dönemde yerel kalkınma olarak adlandırdığımız proje modelimiz var. Bu projenin bir parçası olarak da hem genetik kaynaklarımızı hem de bunları, üreticiler ve üretici kooperatifleriyle paylaşmak ve buradan bir katma değer yaratmak, burada üretilen ürünleri mamul hale dönüştürmek, halkında sağlıklı gıda ile buluşmasını sağlamak gibi bir projemiz var. Bu projenin bir parçası olarak bu dönem belediyeye ait arazide toplam 107 dekar alanda karakılçık buğdayı bugün ekiyoruz. Bunun dışında yine on çeşit kişi arpa diğerleri buğday olmak üzere gen bankasından temin ettiğimiz küçük miktarlarda buğdaygillerimiz var. Hem genetik kaynaklarımızı hem de ilimiz ve bölgemiz açısından katma değer yaratmış olacağız. Bugün de ilk adımı olarak ekilişiyle bir aradayız” diye konuştu
Ekim öncesi bir konuşma yapan Belediye Başkanı Ülgür Gökhan ise Türkiye’nin tarımda ithalatçı bir ülke konumuna geldiğini ifade ederek “Yabancı ülkelerden tohum ithal ederek üretimimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Anadolu topraklarında çok zengin tahıl çeşitleri vardır, biz bunların gelişmesini sağlayamazken, yabancı ülkeler bu ürünleri aldı, teknolojik olarak üzerindeki çalışmaları tamamladı ve daha verimli hale getirerek m bize satmaya başladı. Bunun bir örneği de bizim için önemli bir ürün olan mercimektir. Bunu Kanada aldı, geliştirdi, biz mercimek ithal eder hale geldik. Tahıl ürünlerini başkalarına kaptırarak, onlara muhtaç hale gelmek çok üzücü” dedi.
“Kooperatifleştiğimizde Daha Başarılı Olacağız”
Yerli ve atalık tohumların temini, genetik kaynakların korunması ve geliştirilmesine yönelik 2017 yılından bu yana Tohum Sandığında çalışmalara devam ettiklerini ifade eden Başkan Gökhan, Kooperatifleşme sürecine de değinerek “Karakılçık bizim için çok önemli bir ürün. Şimdi bu buğdayı, daha geniş bir alanda üretip, elde ettiğimiz ürünleri dağıtmak sureti ile ektireceğiz. Daha sonra da ekmek olarak ürettirip, vatandaşa ulaştırmaya çalışacağız. Tüm bunları kooperatif marifeti ile yapmaya başladığımız zaman çok daha başarılı olacağız. Bugün de burada ilk üretimimiz için bulunuyoruz. Bir diğer arazimizde de aromatik bitkiler üreteceğiz. Bir ülkenin kalkınmasının temel unsurlarının başında tarım gelir. Tarımı olmayan ülkelerde sonucu biliyoruz. Türkiye’de çok yüksek bir potansiyel var. Yeterli araştırma ve devlet desteği yok” dedi.
“Hedefimiz Vatandaşı Sağlıklı Gıdaya Ulaştırmak”
Hedeflerinin sağlıklı gıda ile vatandaşı buluşturmak olduğunu da sözlerine ekleyen Başkan Gökhan, “250 ton mandalina Rusya’dan geri çevrilmiş. Destekleme ve denetleme olmazsa sonuç bu olur. Çanakkale’de domateste tuta ve pestisit kalıntısı sıkıntıları var. Yabancı ülkeler bu ürünleri geri çevirince bu ürünleri biz tüketiyoruz. Sağlıklı gıdaya ulaşma konusunda sıkıntı var. Bizim bir hedefimizde vatandaşı sağlıklı gıdaya ulaştırmak” dedi.
Çanakkale Belediyesi, yerli tohumu korumak ve çoğaltmak için çalışmalar yapmaya devam ediyor. Çalışmalar kapsamında her yıl tohum takas şenliği düzenleyen belediyenin ayrıca 2017 yılında tohum sandığını açarak, yerli tohumları çoğaltıp daha çok kitlelere ulaştırıyor.
Yapılan konuşmaların ardından 1000 yıllık geçmişe sahip karakılçık boğdayı yeniden heybelere doldurarak önceden sürülmüş tarlaya ekildi. Belediye Başkanı Ülgür Gökhan da heybeden avuçladığı buğdayları toprağa serpti.
Şerife Erdem
