Konuk uzman, bela sorunu anlattı
CHP’ li Çanakkale Belediyesi’nin Eylül ayı Belediye Meclis Toplantısına konuk olan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilaj ile ilgili bir sunum yaparak denizlerdeki katliamı adeta gözler önüne serdi.
PROF. DR. SARI’ DAN ACI TAHMİN;
“YÜZEYDEN SİLİNDİ, DİBE ÇÖKTÜ
KASIM’ DA YENİDEN GÖRECEĞİZ..!”
Müsilaj’ın sadece yüzeyden silindiğini diplerde devam ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Sarı; Kasım ayında müsilaj’ın yeniden görülme ihtimalinin yüksek olduğunu da söyledi.
ATIKLAR, TAM 40 YILDIR MARMARA’YA…
Pro6f. Dr. Sarı, 40 yıldır Sanayi kuruluşlarının Marmara Denizine verdiği derin deşarj, küresel ısınma ve daha birçok faktörün etkisi ile, Marmara denizi’ nin altının içler acısı olduğunu söyledi.
TA Kİ YÜZEYE ÇIKINCA F ARK ETTİK…
Kasım 2020’den beri balıkçıların hep ağladığına vurgu yapan Prof. Dr. Sarı; “Balıkçımız ağladı, sızladı, dertlerini anlatmaya çalıştı. Ben onlara tercüman olmaya çalıştım. Ama müsilajı biz yüzeye çıkıncaya kadar fark etmedik. “ şeklindeki ifadeleri ile hayli dikkat çeken sözlere imza attı.
-------------------------------------
PROF. DR. SARI, OLANI AÇIK AÇIK SÖYLEDİ;
“MARMARA’NIN DİBİ, İÇLER ACISI…!”
-------------------------------------
CHP’ li Çanakkale Belediyesi’nin Eylül ayı oturumuna, bu tespit damga vurdu. “Deniz Katledildi…!”
Çanakkale Belediyesi’nin Eylül ayı Belediye Meclis Toplantısına konuk olan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, müsilaj ile ilgili bir sunum yaparak denizlerdeki katliamı adeta gözler önüne serdi.
ŞİMDİ DİPTE, KASIM’DA YÜZEYDE…
Müsilaj’ın sadece yüzeyden silindiğini diplerde devam ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Sarı; Kasım ayında müsilaj’ın yeniden görülme ihtimalinin yüksek olduğunu da söyledi.
ATIKLAR, TAM 40 YILDIR MARMARA’YA…
Pro6f. Dr. Sarı, 40 yıldır Sanayi kuruluşlarının Marmara Denizine verdiği derin deşarj, küresel ısınma ve daha birçok faktörün etkisi ile, Marmara denizi’ nin altının içler acısı olduğunu söyledi
ÖNÜMÜZDEKİ 3 YIL, BALIK ZOR…
Balık Türlerinin Müsilaja hızlı adapte olduğunu ancak müsilaj ile kaplanan larvaların yok olduğunu belirten Prof. Dr. Mustafa Sarı, Önümüzdeki üç yılda balık sıkıntısı çekeceğimizi belirtti.
150 YILLIK MERCANLAR ÖLDÜ,
150 YIL SONRA YENİDEN OLUŞUR
Su altında yaşayan Canlıların yaşam alanlarına dair gözlemlerini de aktaran Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, Su altındaki 150 yıllık Mercanların öldüğünü de belirterek, bu mercanları yeniden görmek için 150 yıl beklememiz gerektiğini söyledi.
İl Umumi Hıfzıssıhha Kararı kapsamında gerekli tedbirlerin alınmasıyla Altın Yıllar Yaşam Merkezi'nde gerçekleşen Meclis Toplantısında, gündem dışı konuşmaların sonrasında geçtiğimiz aylarda Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazında etkili olan müsilaj ile Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı anlatımlarda bulundu.
Müsilaj ile ilgili bir sunum yapan Prof. Dr. Mustafa Sarı yaptığı açıklamada “Biz müsilajı biraz yanlış anladık. Müsilaj, Nisan ayında kıyılara vurduğu, kıyı körfezlere balıkçı barınaklarını limanları kapladı. Kaplayınca hepimiz birden telaşa kapıldık, ‘eyvah müsilaj varmış’ dedik. Müsilaj Akdeniz havzasındaki denizlerde 1729 yılından beri bilinen doğal bir olay. Doğal olmayan ne? Bu seneki gibi komple Marmara Denizi’ nin yüzeyini kaplaması. Geçen yıl Kasım ayından beri müsilaj var denizde.
TA Kİ YÜZEYE ÇIKINCA F ARK ETTİK…
Kasım 2020’den beri balıkçılar hep ağladılar, sızladılar, dertlerini anlatmaya çalıştılar. Ben onlara tercüman olmaya çalıştım. Ama müsilajı biz yüzeye çıkıncaya kadar fark etmedik. Hâlbuki müsilaj suyun içindeki fitoplankton dediğimiz, karadaki bitkilere denk gelen çoğunluğu tek hücreli mikroskobik bitkiciklerin, ortamdaki şartların bozulmasıyla kirliliğin artması gibi mesela tepki olarak dışarıya verdikleri bir salgı, birpolisakkarit. Yani doğal bir madde. Bu madde suyun içerisinde kilometrelerce uzayan tüllere benziyor. Dalıyorsunuz suyun altına, suyun altına indiğinizde her tarafı labirentler gibi tüller sarmış hissediyorsunuz. Ya da bunlar çok büyük parçacıklar halinde bazen birikiyorlar. Büyük kümeler oluşturuyorlar. Bunun yüzeye çıkmış hali en son hali, parçalanma aşaması. Yani önce aşağıda oluşuyor sıfırdan 30 metre derinliğe kadar, parçalanma aşamasında da bir kısmı yüzeye çıkıyor. Biz yüzeye çıkıncaya kadar fark etmedik. İyi ki yüzeye çıktı. Biz yine bilim insanları olarak kimseye derdimizi anlatamayacaktaydık. Görmediğimiz şeye inanmıyoruz. Gözümüzle görmediğimize inanmıyoruz, çünkü akıl gözümüzü kullanmıyoruz” dedi.
Kendini Korumaya Almak İsteyen Deniz Bitkileri Müsilaj Salgılıyor
Soluduğumuz havanın oksijeninin en az yüzde 50’sinin denizden geldiğini de hatırlatan, ancak denizde bulunan bitkilerin kirlilikten dolayı kendini korumaya alması nedeni ile müsilaj salgıladığını belirten Prof. Dr. Mustafa Sarı “Nasıl oluyor da müsilaj bir an da patlayıveriyor? Hiçbir şey bir anda olmuyor ekosistemde. Hayatı bitkilere borçluyuz. Yediğimiz, içtiğimiz her şeyi bitkilere borçluyuz. Aldığımız nefesi bitkilere borçluyuz. Çünkü karbondioksit alıyorlar onlar, oksijen üretiyorlar. Aslında denizdeki besin piramidi ile karadaki besin piramidi arasında fark yok. Ama onlar büyük bitkilere ağaçlar halinde değil minik minik bitkicikler halinde. Bunlara fitoplankton diyoruz. Onların üstünde yine mikroskobik çoğunluğu, zooplaktomlar var. Küçük balıklar var, orta boy balıklar var, büyük balıklar var. Neden bunu detayı anlatıyorum? Müsilaja neden olan bu fitoplankton dediğimiz organizmalar olmasa nefes alamayız. Dünyanın 4’te 3’ü denizlerle kaplı. Karaların tamamında hiç ev bark olmasa dağ, kaya olmasa hepsi bitki olsa nefes aldığımız havanın içinde oksijeni sağlamaya yetmiyor. Dünyanın 4’te 3’ü su, soluduğumuz havanın oksijeninin en az yüzde 50’si denizden geliyor. Yani fitoplankton kötü bir şey değil, zararlı bir şey değil, iyi bir şey. Nefes almamıza yardımcı oluyor. Ama biz sistemi bozduğumuzda bu fitoplankton ne yapıyor, kendini korumak için müsilaj dediğimiz salgıyı üretiyor” dedi.
Deşarjla Kanalizasyon Çıkışlarını 40 Yıldır Karadeniz'e Doğru Akmaya Devam Etmişiz
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, Marmara Denizinin anatomik yapısına da değinerek, buraya akıtılan kanalizasyonların yarattığı tahribatlara da değinerek “Dar iki tana denizle bağlı denizlere. Kuzeyde Karadeniz İstanbul boğazı ile güneyde Akdeniz ve Ege Çanakkale ile bağlı. Karadeniz tuzluluğu az bir deniz, binde 17. Akdeniz tuzluluğu yüksek bir deniz, binde 38. Karadeniz’den gelen sular kuzeyden yüzey boyunca İstanbul Boğazında giriyor, Marmara Denizi’nin ilk 25 metresi boyunca akmaya devam ediyor. Çanakkale Boğazı’ndan Ege’ye doğru gidiyor. Akdeniz'in sıcak, oksijence zengin ama besince fakir tuzlu suları ise Çanakkale Boğazı’ndan, alttan giriyor ve Kuzeye doğru akmaya devam ediyor. İstanbul Boğazından Karadeniz’e çıkıyor. İkili bir yapı var. Bu iki tuzluluğu farklı, yoğunluğu farklı suyu arada bir geçiş tabakası ayırıyor birbirinden. Balıkçılar, dalgıçlar buna kristal tabaka derler, kanal suyu derler, farklı isimlendirmeler yaparlar. Bunu şunun için anlatılıyorum; sirkülasyonlar neden az Marmara Denizinde? Yüzey ile dip arasında dikey karışımları bu ikili yapı engelliyor. Dip ile yüze birbirine sürekli karışamıyor, çok az karışım var. Karışım tamamen Karadeniz'den gelen suya bağlı olarak devam ediyor. Yani Marmara Denizi müsilaj oluşumu için biçilmiş bir kaftan, ideal bir deniz bu anlamda. Peki biz bunu biliyor muyuz, biliyoruz. Peki bildiğimiz gösteriyor muyuz, hayır. Çünkü, sanki bu bize verilmiş nimet gibi ne güzel ikili bir yapı var alttan vermişiz derin deşarjla kanalizasyon çıkışlarını 40 yıldır Karadeniz'e doğru akmaya devam etmiş bu. Yüzeye çıkmış, oradan yüzey akıntıları ile tekrar bize gelmiş. Yani biliyor gibi davranmamışız. Yönetici fark etmeksizin, parti fark etmeksizin 40 yıldır biz bunu yapmışsız. Bütün Marmara’nın çevresindeki illerde yapmışız. Bir yerde değil, her yerde yapmışsız” dedi.
Sadece Kutsal Dosyalarda Denetliyoruz
Marmara denizi ve çevresine yerleştirilen sanayi alanlarının atıklarının denizlere akıtıldığını, Ruhsat verilirken arıtma şartının aranmasına rağmen sadece dosyalarda denetildiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Sarı “İzmit Körfezine bakın kıpkırmızı, Kartal’a kadar. Gemlik körfezi kıpkırmızı, Bandırma körfezi kıpkırmızı, Erdek Körfezi turuncu. Mavi noktalar; Çanakkale, İmralı Adası çevresi İstanbul Boğazı’nın çıkışı. Peki bu hassaslığa neden olmuş mu kirlilik? Evet olmuş, yeşil ile gösterilen alanlar hassas alan demek ekolojik olarak. Yani 1 litre bile atık atılmaması gereken alanlar bunlar. Peki biz ne yapmışsız 25 milyon insanın atığını doğru düzgün hiç arıtmadan ha babam vermişiz denize. Niye çünkü ikili sistem var, aşağıda akıntı var. Derin deşarjı verirsiniz aşağıdaki akıntıya alır götürür. Çünkü deniz sihirbaz, çünkü deniz yutar, çünkü deniz pislik tutmaz. Bir yanlış düşünceyle hiç bilimle, ilimle ilgisi olmayan bir düşünceyle 40 yıldır bunu uygulamışız. Yetmemiş Türkiye’nin bütün sanayisini Marmara'nın çevresine yerleştirmişiz, boş alan kalmamış. Şimdi Bandırma ile Çanakkale arası kaldı. Sanıyorum yakın zamanda arazi fiyatlarına bakarsak her halde oralarda herhalde kalmayacak. Bu tarafa doğru gelecek. Sonra onların atıkları tamamen deniz gitmiş. Peki bu sanayi kuruluşlarının ruhsat şartı atıklarının arıtmak değil mi? Evet. Ruhsat vermiş miyiz bunlara? Evet vermişiz. Denetliyor muyuz? Kutsal dosyalarda denetliyoruz. Yani kutsal dosyalara sorarsanız bir sürü denetim evrakı var. Ama deniz öyle söylemiyor. Gelin gidelim Biga Çayına, gelin gidelim Gönen Çayına, Nilüfer Çayına onlar öyle söylemiyor. Zehir akıyor, buralar zehir akıyor. Eğer sanayi kuruluşlarının atık artıma tesisleri çalışıyorsa ve çalıştığını iddia eden varsa gelsin beraber gidelim Biga Çayına, Gönen Çayına ya da Nilüfer Çayına, orda yüzünü yıkasın bunu iddia eden, ben yıkamayacağım. Yüreği yeten gelsin benimle yıkasın” dedi.
Yüzeyde Temizlendi Diplerde Devam Ediyor Kasım Ayında Yeniden Görülebilir
Şu sıralar yüzeyde görülmeyen ancak diplerde devam ettiğini ve metre metre Müsilajın nasıl oluştuğunu, bir daha yüzeye çıkıp çıkmayacağı ile ilgili de açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sarı “2020 yılının Kasım ayı 8-18 metre arası. Aralık ayında 8’den 22 metreye inmiş. Sonra devam etmiş 25’e inmiş Şubat ayında, Nisan ayında 025 metre arasında, 4 Temmuz’da 15 metreye gerilemiş ama 25 Temmuz itibariyle yüzeye kadar çıkmış. İyi haberi vereyim size; 17 Ağustos itibariyle su kolonunda, yani yüzeyden dibe kadar olan bölgede müsilaj görülür değil, temizlenmiş durumda. Su kolonunda bir tane müsilajı şuan göremezsiniz, kalmadı. Fakat diplerde devam ediyor. Çünkü büyük kümeler haline geldi. Araba büyüklüğünde, 3’lü koltuk büyüklüğünde kümeler haline geldi, ağırlaştı ve denizin dibine çöktüler. Onlar etkilerini devam ettiriyorlar. Onların çözülmesi, temizlenmesi çok uzun zaman alacak. Dolayısıyla Kasım ayı geldiğinde tekrar müsilajın oluşma ihtimali çok yüksek. Neden Kasım ayı? Çükü Karadeniz’den gelen akıntının en az olduğu zaman Ekim sonu. Geçmiş yıllardaki tecrübelerimiz ile veriler hep Kasım ayında müsilaj oluşumun başladığını gösteriyor bize. Onun için de bu yıl Kasım ayında müsilajın tekrar oluşma ihtimali çok yüksek” dedi.
Balıkçılar Kan Ağlıyor, Midye Sektörü Tehlikede
Marmara denizi ve Çanakkale Boğazında yükselen iş kollarından biri olan Midye yetiştiriciliğinin tehlike altında olduğunu Balıkçıların ise kan ağladığını belirten Prof. Dr. Mustafa Sarı “Ekolojik etkileri var. Ekosistemi baştan sona etkiledi. Balıkçılığı etkiledi. Balıkçılar kan ağladı, iflas eşiğine geldi. Midye yetiştiriciliği diye yepyeni bir sektör doğuyor Marmara Denizinde, Kapıdağ’ın çevresinde, Çanakkale’de. Bu sektör çok ciddi tehdit altında müsilajdan dolayı. Turizm etkilendi. Burada da Çanakkale'de Erdek'te de Adalarda ’da yerel turizm tesisleri vardı. Bunlar bu çok etkilendiler, insanlar müsilaj korkusuyla buralara gelmek denize girmek istemedi. Kaygı duydular, Ege’ye yöneldiler, Akdeniz'e yöneldiler. Tabi ki denizcilik sektörünü etkiledi. Denizin dibinde 10 santimetre kalınlığında bir tabaka oluştu müsilajdan” dedi.
150 Yaşındaki Mercanlar Öldü, Bu Mercanı Görebilmek İçin 150 Yıl Daha Beklememiz Lazım
Deniz altındaki canlılar ile ilgili de bilgi veren Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, deniz dibinin müsilajla kaplanmasının ardından 150 yıllık mercanların öldüğünü belirtti. Bu mercanları yeniden görebilmemiz için 150 yıl beklememiz gerektiğini de dile getiren Sarı “ Şu anda kıyıdan itibaren 0-30 metre aralığında bütün sünger toplulukları ne yazık ki öldü. En az yüzde 90 kayıp, iyimser tahmini ile söylüyorum. Akdeniz'in hatırası olarak Marmara’da yaşayan mercanlar boğazda da var. Ağlarsınız oradaki mercanların halini görseniz. Mercanlarının hepsini öldürmüş durumda. 150 yaşında ölen bir mercanın tekrar eski halline gelmesi için 150 yıl bekleyeceğiz. Kaybetmesi çok kolay ama onun tekrar geriye gelmesi çok zaman alıyor. Bir ot balığı ya da lapin oltacılar bilirler hayvan dinleniyor, beslenmiş bir şekilde tam dinlenme pozisyonunda. Müsilaj çökmüş lapinin üzerine ve hayvan kurtulamamış o parçanın altında ölmüş kalmış orada. Bozcaada’nın açıkları, deniz çayırları müsilajdan önce oksijen üretiyorlar yani denizin akciğerleri bunlar. Sonra boğazdan akan müsilaj çöktü onların üzerine. Posidonların en az yüzde 50’sini öldürdü. Alttan yeni filizler çıkacak, onun için çok zaman ihtiyacımız var. Midye çiftlikleri yeni bir sektör. Denizi kirletmeyen, denizdeki planktonla beslenen dışarıdan yemleme yapmadığımız kimseye zararı olmayan bir sektör, harika bir şey. Müsilajdan sonra üremeleri yüzde 20 durdu, büyümeleri yüzde 35 civarı geriledi ve çok ciddi ölümler ortaya çıkmış oldu” dedi.
Balık Larvaları Öldü En Az Üç Yıl Bunun Sıkıntısını Çekeceğiz
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı “Balıklar, nisan ayında Nisan’ın 20’si civarında da bütün Marmara’nın kıyılarında da binlerce balık öldü. Zargana da var, lüfer de, dil de, pisi de, vatoz da gümüş balığı da var. Peki şu anda nasıl? Balıklar hareketli organizmalar olduğu için çabuk adapte oldular sisteme. Şu anda balıklarda çok şükür ölüm yok. Ama tam balıkların üreme zamanıydı müsilajın her tarafı kapladığı zaman. Yumurtaları larvaları öldürdü. Önümüzdeki 3 yıl boyunca bunun etkilerini göreceğiz. Her yıl 1 Eylül geldiğinde yine telaşla diyeceğiz ‘Vira Bismillah’ inşallah bu sene çıkar ama üzülerek ben size söyleyeyim ki en az 3 yıl bunun etkilerini göreceğiz. Yani çok ciddi bir zararla karşı karşıyayız. Müsilaj kümelerinin içerisinde çırçır balığı müsilajdan yuva yaptı kendisine, peki şu anda durum ne? Üç hafta önce Tarım Bakanlığından izin alarak Marmara adası çevresinde balıkçı teknesi balıkçı şartlarında müsilajın durumunu tespit etmek amacıyla avcılık yaptık. Algarna çektik. Çektiğimiz algarnada, torba tamamen müsilajla dolu olarak gelmiş oldu. Bunu tarım bakanlığına ilettik. Dedik ki durum bu şu anda dipte etkileri çok yüksek buna göre sürdürülebilir balıkçılık için acilen önlem almamız gerekiyor. Peki alabildik mi? Üzgünüm alamadık. Alamadan açtık. Neden alamadık? Çünkü geçen yıl balıkçı zaten iflasın eşiğine geldi. Bu sene tekrar avcılığı yasak etmeye kimse cesaret edemedi. Bu benim kendi yorumum, kimseden edindiğim bir bilgi değil” dedi.
Yanlış Avlama İle Balık Stokunu Tüketmişiz
Sarı “Peki balıkçılık ne durumda? Balıkçı etkilendi zarar etti de balıkçının hiç mi kusuru, günahı yok. Olmaz mı, balıkçının da kusuru var günahı var. TÜİK istatistiklerindeki türlere göre palamut, uskumru, kolyoz, lüfer… Hiç önemli değil hangi balığın istatistiği olduğu hepsinin yönü aşağı doğru. 20 yıllık, 2000 yılından 2020’ye kadar ki rakamları gösteren grafiklerler hepsinin yönü aşağı doğru. Balık stoklarını tüketmişiz. Balıkları çok yanlış avlamışız. Yani stoğu iflasa doğru götürmüşüz. Sağlıklı bir denizde dipte süngerler, mercanlar, su bitkileri onun üstünde planktonlar küçük balıklar, orta boy balıklar, büyük balıklar ve en büyük balıklar… Orkinos, balık pazarında kaç yıldır görmüyorsunuz? Dedelerimiz, babalarımız orkinos görüyor avlıyordu. Şimdi balıkçıya sorarsan diyorlar ki ‘hoca sen bilmiyorsun deniz orkinos kaynıyor’. Vallahi biz hiç görmüyoruz. Deniz orkinos kaynasa siz tutar getirirsiniz çünkü iyi para eder ve müşterisi her zaman hazırdır. Sağlıklı bir deniz böyle. Deniz sağlıksız olduğunda en sonunda dipte ne sünger ne mercan kalıyor. Yukarıda da büyük balık kalmıyor. Şu anda da Marmara böyle. Müsilaj Marmara’yı bu hale getirdi. Onun için balıkçılığın etkisi çok yüksek” dedi.
Sadece Resmi Otoritelerin Yaptığı Açıklamaları Dikkate Alalım
Prof. Dr. Sarı “Hemen her gün herkesin sorduğu soruya da burada cevap vereyim; müsilaj şartlarında Marmara’dan avlanan balığı yiyelim mi yemeyelim mi? Geçen sene Kasım ayında balık yediniz mi? Yediniz, ben de yedim. Ocak ayında yedik. Mart ayında yedik. Kasım ayından beri müsilaj vardı. Hep beraber müsilajlı ortamdan gelen balıkları yedik zaten bir şey oldu mu olmadı. Müsilajın kendisi doğal bir madde ama müsilaj organik yapıda olduğundan polisakkarit yapıda olduğundan burada bakteriler, virüsler kümeleniyorlar. Nisan, Mayıs ayındaki gibi yüzey komple müsilajla kaplı olduğunda o müsilajın içinden gelen balığı yemekten kaçınmalıyız. Çünkü o mikroorganizma orada kümelendi görüyoruz. Ama bugünkü şartlarda müsilaj artık büyük yoğunlukta değil. Dolayısıyla avlanan balıklarla ilgili geçen yıl Kasım ayında nasıl davrandıysak aynı hassasiyeti göstermemiz lazım. Normal şartlarda bir balığı tüketirken neye dikkat etmemiz gerekiyorsa ona dikkat etmemiz lazım. Lütfen televizyonda uzmanlığı kendinden menkul insanların açıklamalarını l dikkate almayın. Yer bilimci gök bilimci herkes müsilaj uzmanı herkes su ürünleri uzmanı kesildi. Devletin yetkili birimleri var. Balık yenilemeyecek kadar kötü olursa bu birimler sürekli denetleme yapıyor, açıklarlar uyarırlar kimse canını yolda bulmadı. Kimse kimsenin canını tehlikeye atamaz. Onun için lütfen sadece resmi otoritelerin yaptığı açıklamaları dikkate alalım” dedi.
Marmara Denizini Korumamız Lazım
Prof. Dr. Sarı “Peki çözüm ne, ne yapalım? Üçlü tetikleyiciyi tekrar hatırlayalım; yüksek sıcaklık iklimden kaynaklanıyor. Etkileyebiliyor muyuz? Hayır. Keşke etkileyebilsek. Ama uyum sağlamaya çalışıyoruz. Sıcaklıklar yükselmeye devam edecek. Deniz şartlarının durağanlığı, Marmara denizinin yapısı ve iklime bağlı. Etkileyemiyoruz. Etkileyebildiğimiz tek yer fazla besin elementi. Yani evsel endüstriyel, tarımsal atıkları etkileyebiliyoruz. Bu nedenle Haziran ayında Marmara Denizinin çevresindeki bütün paydaşlar, bir araya gelindi ve bir çalıştaylar serisi yapıldı. 22 maddeden oluşan bir eylem planı çıktı ortaya. Bu eylem planının altına herkes imza attı. Çevre sorunları sınır tanımadığı gibi parti falan da tanımıyor. Çevre sorunları, küresel sorunlar. Bunlarla baş edebilmek için küresel iş birliğine ve bizim ülke olarak topyekûn seferberlikle birlikte hareket etmemiz gerekiyor. Bu edildi, 22 maddelik bir eylem planı çıktı. Ardından yüzey temizliğine başladık. 8 Haziran’da başlattık 7 Temmuz’da bitirdik. Yüzeyden temizledik peki aşağılara bir katkımız olabildi mi? Bu eylem planı çerçevesinde deşarj limitleri düştü. Yeni düzenlemeler yapıldı. Bütün Marmara Denizinin çevresindeki atık arıtma tesislerinin ileri biyolojik arıtmaya dönüştürülmesi için kararlar alındı. Bunlar çok güzel fakat zaman alıcı şeyler. Denize bizim yardım etmek için ileri biyolojik arıtma tesislerine uzun vadede yaparken bir taraftan da Marmara Denizini koruma alanı ilan etmemiz lazım. Balıkçılıktan, denizciliğe, kıyı düzenlemelerinden diğer faaliyetlere kadar hepsinde yol gösterici olacak. Sonra yapmamız gereken şey bireyleri faaliyet geçirmek. Denizin zamanı yok. Bir bardak kızarma yağını lavabonuzdan dökerseniz tam 1 ton suyu kirletmiş olursunuz. Denizin bize ihtiyacı var, bu yardımı yapmamız lazım. Evsel endüstriyel kirlilik kaynaklarını iyileştirmek için gerekiyorsa yasal düzenlemeler yapılması gerekiyor. Nehir havzalarının iyileştirilmesi gerekiyor. Bunların hepsinden önemlisi el birliğine, iş birliğine ihtiyacımız var. Ben kendime bir görev verdim. Bu alanda çalışan bir insan olarak Marmara Denizi çevresindeki belediyelerimizi dolaşacağım. Belediye meclislerimize bilgi vereceğim ve onların desteklerini isteyeceğim. Halkı bilgilendirmemiz, kampanyalar yapmamız lazım. Bunun için buradayım” dedi.
Cuma Deren