Koronavirüs salgını nedeni ile uzaktan eğitime geçen okullar online eğitim verirken okullar yaklaşık bir yıldır kapılarını kapattı. Okulların kapalı olmasına bağlı olarak Çanakkale’de servis hizmeti veren turlar da mağdur oldu. Üstelik aldıkları parayı da iade etmek zorunda kalan Servis firmaları pandemiden en çok etkilenen kesimlerden bir tanesi oldu.
Kovid-19 salgını nedeniyle maddi olarak zor günler geçiren servisçiler, okulların haftada 2 gün yüz yüze eğitime geçmesiyle yine umduklarını bulamadılar. Servis şoförleri, tam 1 yıldır çalışmadıklarını ve bu durumdan dolayı çok büyük ekonomik kayıp yaşadıklarını söylediler. Çanakkale’de öğrenci ve işçi servisi hizmeti veren Sezer Güner, okulların kısmen açılmasının servisçilere hiçbir faydasının olmadığını ve bu dönem hiçbir servisçinin devlet okullarına hizmet vermediğini ifade etti. Ser-Tur’un sahibi Sezer Güner, “Her sektör bu virüsten çok etkilendi ama servisçiler virüsten en çok etkilenen meslek kolu oldu. Servisçiler eğitime bağlı olduğundan dolayı okullar kapandığında bizim işimiz bitmiş oldu. Şu da var, Türkiye’nin her yerinde servisçiler eğitimden etkilendiler ama sanayi olduğu için, işçi taşımacılığı olduğu için en azından çarklarını döndürebiliyorlar. Ama Çanakkale ve Çanakkale gibi küçük şehirlerde sadece eğitime, öğrenciye bağlı olduğumuz için bizim işimiz çok zor. Bu hibrit eğitim servisçinin işine çok fazla yaramış değil” sözlerini aktardı.
“Tam 1 yıldır çalışmıyoruz”
Sezer Güner, “Tam 1 yıldır çalışmıyoruz ve 1 yıldır araçlarımız yatıyor. Çanakkale’de özellikle biz öğrenci servisine yönelik çalışan bir işletmeyiz. Tabi ki personel servislerimiz de var. Ama personel servislerimiz büyük şehirlerdeki gibi yoğun değil. Bizim yoğunluğumuz öğrenci servisine yönelik. Öğrenci servislerinde de 1 yıldan beri okullar kapalı olduğu için çalışmıyoruz. Okullar açılmadığı için de velilerden peşin aldığımız ücretleri geri ödedik. Paraları geri ödeyip bir yıldır da çalışmadığımız için için maalesef ekonomik olarak çok sıkıntıya düştük. Sadece Ser-Tur olarak biz değil, bütün servisçi arkadaşlar bizim bibi. Örneğin bizim 2020’nin Mart ayına kadar yani bu virüs Türkiye’de ortaya çıkana kadar toplamda 54 araç çalışıyordu bizim bünyemizde. Ama şu anda 54 aracın toplasanız 6 ya da 7 tanesi çalışıyor. Yani yaklaşık 45 tanesi yatıyor. Tabi ki bütün servisçilerin servis araçları banka kredili ya da esnaf kefaletten çekilmiş kredilerle alınmış araçlar. Kredisiz alınan araç yok denecek kadar az. Ancak biz bu kredilerimizi ödeyemez hale geldik” dedi.
“Devletimiz pandemi döneminde elinden gelen desteği sağladı”
Güner, pandemi döneminde hiçbir çalışanlarının sigorta ve maaşlarını yatırmadıklarını, çalışanların maaş ve sigortalarının devlet tarafından yattığını söyledi. Sezer Güner, “Hiçbir çalışanımızın sigortası, maaşı pandemi döneminde devam etmedi. Devletimiz bu konuda biliyorsunuz KÇÖ yani kısa çalışma ödeneği ve işsizlik desteği yardımı yaptı. Bunu hak edenler kısa çalışma ödeneği aldı hak etmeyenler de ekonomik destek aldılar. Onun için bu bizim çalışanlarımıza devletin bir desteği oldu. Bize bir faydası olmadı ama zararı da olmadı. Biz çalışanlarımıza hem sigorta yapmadık, hem onlara ödenek çıkarmadık yani ödeme yapmadık ama devletimiz bu konuda elinden geleni yaptı imkânları doğrultusunda. En azından ölmeyecek kadar işçilere yardımcı oldu” ifadelerini aktardı.
“Okulların kısmen açılmasının servisçilere hiçbir faydası olmadı”
Sezer Güner, “Okulların kısmen açılmasının servisçilere hiçbir faydası olmadı. Zaten Çanakkale’deki servisçiler şu anda devlet okullarına servis hizmeti veremiyor. Çünkü haftanın 2 günü zaten okullar açık olduğu için hangi sınıfın, hangi öğrencinin 2 gün gideceği, kimin ne zaman alınacağı, hangi velinin ne zaman göndereceği çok karışık oluyor. Tabi bu dönemde 2 günlük yaptığımız hizmetin karşılık olarak bedelini de biz tam anlamıyla alamıyoruz. Çünkü burada aracın kirası, masrafı, yakıtı, şoför ve rehber personel bulundurma maliyeti gibi şeyler için 2 günlük faaliyet vermek çok mantıklı olmuyor. Bu 2020 yılı eylül ayında okullarımız açılmıştı bu hibrit çalışmayı biz o dönemde yaptık, o şekilde hizmet verdik. O zaman verdiğimiz bu hizmette biz çok zarar ettik. Zaten zararımız vardı, zaten zor durumdaydık, zaten borçlarımızı ödeyemiyorduk bu 2 günlük çalışmalar bize tüm bunların üstüne daha çok külfet gibi geldi. 2 günlük yaptığımız faaliyetlerin bedellerini de velilerden alamadık. Öyle olunca bu dönem de devlet okullarında özellikle hiçbir servisçi bu 2 günlük eğitimde hizmet vermeyi düşünmüyor. Ancak özel okullarda anlaşmaları olan servisçiler bu özel okulların hizmetini yapıyorlar. Ama o özel okullarda da taşımalar şu anda uygun ve yeterli değil” dedi.
“Servisçiler aç kalmamak için birikimlerini sıfırlamaya başladılar”
Çanakkale’nin Türkiye risk haritasında kırmızı renkte olmasının tüm esnaflarda büyük bir tedirginlik yarattığını ifade eden Güner sözlerine şöyle devam etti: “Çanakkale’nin turuncu renkte olmasından tedirgindik zaten. Bu rengi bir an önce sarı yapalım, sarı renk için mücadele edelim diyorduk fakat maalesef Çanakkale kırmızı oldu. Çanakkale için bu güzel bir sonuç değil. Bu durum esnafı da aşırı derecede zorluyor. Sadece servisçilik değil bugün kahvehaneler, kafeler, restoranlar iş yapamaz duruma geldi. Çanakkale’de üniversitenin tamamen kapalı olmasından dolayı esnaf çok kötü etkileniyor. Esnaf tamamen etkilendiği için servisçi de ister istemez etkileniyor. Bazı iş yerleri servis talep ediyorlardı biz bu servis hizmetini verip en azından maliyetimizi, masrafımızı karşılayabiliyorduk. Şu anda servis hizmeti alan iş yerleri de çok az böyle olunca tabi ister istemez servisçinin ekonomisi çok zor durumda. Servisçi yaşamak için elindeki imkânları tüketmeye çalışıyor satabileceği aracı, tarlası varsa onu satmaya çalışıyor. Ya da ailesinden maddi bir destek gelirse onlarla idare etmeye çalışıyor. Aç kalmamak için birikimlerini sıfırlamaya başladılar. Bankalar bu konuda ellerinden gelen imkanı sağlamaya çalışıyorlar, ödemeleri erteliyorlar ama zaten 1 yıldan beri çalışmayan bir sektörüz hiçbir şey çare olmuyor.”
“Servisçiler virüsten en çok etkilenen meslek kolu oldu”
Güner, “Her sektör bu virüsten çok etkilendi ama servisçiler virüsten en çok etkilenen meslek kolu oldu. Servisçiler eğitime bağlı olduğundan dolayı okullar kapandığında bizim işimiz bitmiş oldu. Şu da var, Türkiye’nin her yerinde servisçiler eğitimden etkilendiler ama sanayi olduğu için, işçi taşımacılığı olduğu için en azından çarklarını döndürebiliyorlar. Ama Çanakkale ve Çanakkale gibi küçük şehirlerde sadece eğitime, öğrenciye bağlı olduğumuz için bizim işimiz çok zor. Bu hibrit eğitim servisçinin işine çok fazla yaramış değil” ifadelerini aktardı.
Şerife Erdem