Çocukların orta kulak iltihabına yakalanma olasılığı yetişkinlerden daha yüksektir.
Orta kulak iltihabı birçok vakada genellikle kendiliğinden düzelir. Bu sebeple tedavi temel olarak sorunu takip altına almak ve iltihaplanmadan kaynaklanan ağrıyı yönetmek hedefini güder. Bazı vakalarda enfeksiyonu temizlemek için antibiyotik kullanılır. Bazı bireyler orta kulak iltihabına yatkın olurlar ve birden fazla iltihaplanma yaşayabilirler. Bu, bireyde işitme sorunlarının ve diğer ciddi komplikasyonların gelişmesine neden olabilir.
Nedenleri
Orta Kulak İltihabı Neden Olur?
Orta kulak iltihabına orta kulaktaki bir bakteri veya virüs neden olur. Bu enfeksiyon genellikle soğuk algınlığı, grip veya alerji gibi başka bir hastalıktan veya tıbbi sorundan kaynaklanır. Enfeksiyon burun kanallarının, boğazın ve östaki tüplerinin tıkanmasına veya şişmesine neden olabilir.
Östaki tüpleri orta kulaklardan boğazın gerisinde yer alan burun geçişlerinin arkasına uzanan bir çift dar tüptür. Bu tüplerin boğaza uzanan ucu orta kulaktaki hava basıncını düzenlemek, kulaktaki havayı tazelemek ve orta kulaktan normal salgıları boşaltmak için açılıp kapanabilir.
Şişmiş östaki tüpleri ise tıkanarak orta kulakta sıvı birikmesine neden olabilir. Bu sıvı zaman içinde enfekte olursa ve orta kulak iltihabı semptomları ortaya çıkabilir. Çocuklarda östaki tüpleri daha dar ve daha yataydır. Bu durum tüplerin boşaltılmasını zorlaştırır ve tıkanma olasılıklarını yükseltir.
Adenoidler, bademciklere benzer lenf dokularından oluşan ve bağışıklık sisteminin çalışmasında rol oynadığına inanılan iki küçük doku pedidir. Adenoidler östaki tüplerinin açıklığına yakın olduğundan, adenoidlerin şişmesi tüpleri tıkayabilir. Bu durum orta kulak iltihabına yol açabilir. Bu bezlerinin şişmesi ve tahrişinin çocuklarda görülen orta kulak iltihabı vakalarında rol oynaması ihtimali daha yüksektir, çünkü çocuklarda yetişkinlere kıyasla nispeten daha büyük adenoidler bulunur.
Orta kulak iltihabi ile ilgili, ya da benzer orta kulak problemlerine neden olabilecek başka koşullar da mevcuttur. Örneğin efüzyonlu otitis media ya da orta kulak iltihabı, orta kulakta bakteriyel veya viral enfeksiyon olmaksızın şişme ve sıvı birikimi, yani efüzyondan kaynaklanır. Bu orta kulak iltihabının iyileşmesinden sonra sıvı birikiminin devam etmesi nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durum, östaki tüplerindeki bazı işlev bozuklukları veya enfeksiyon kaynaklı olmayan tıkanmalar nedeniyle de ortaya çıkabilir.
Efüzyonlu kronik otitis media, ise orta kulakta sıvı kaldığında ve bakteriyel veya viral enfeksiyon olmadığı halde sık sık orta kulağı doldurduğunda ortaya çıkan duruma verilen isimdir. Bu durum çocukları yeni orta kulak iltihabına duyarlı hale getirir ve zamanla işitme yetisine zarar verebilir.
Kronik süpüratif otitis media ise normal tedavi yöntemleri ile ortadan kalkmayan orta kulak iltihabı türüdür. Bu tür kulak zarında bir yırtılmaya neden olabilir.
Bazı faktörler, bireylerin orta kulak iltihabına yakalanma riskini artırır. Örneğin 6 ay ile 2 yaş arasındaki çocuklar, hem östaki borularının boyutu ve şekli nedeniyle hem de bağışıklık sistemleri hala gelişmekte olduğu için orta kulak iltihabına karşı daha hassastırlar.
Toplu olarak çocuk bakılan yerlerde, çocukların orta kulak iltihabına yakalanma ihtimalinin, tek olarak bakılan çocuklara göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Bunun toplu çocuk bakılan yerlerde soğuk algınlığı ya da grip gibi enfeksiyonlara yakalanma riskinin daha yüksek olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Doğuştan damak yarığı olan çocuklarda kemik yapısı ve kaslarındaki farklılıklar, östaki borusunun akmasını zorlaştırabilir. Bu da orta kulak iltihabı gelişmesi riskini artırır. Bebeklerin yatarak beslenmesinin de orta kulak iltihabı riskini yükselttiği gözlemlenmiştir.
Orta kulak iltihabı en çok sonbahar ve kış aylarında görülür. Mevsimsel alerjisi olan bireyler bu dönemlerde polen sayısı daha yükseldiği için daha yüksek orta kulak iltihabı riski ile karşı karşıyadır. Tütün ürünlerinin dumanı veya yüksek düzeyde hava kirliliğine maruz kalmak, bireyin orta kulak iltihabı geliştirmesi riskini artırabilir.
Orta Kulak İltihabı İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Orta kulak iltihabı vakaları genellikle uzun vadeli komplikasyonlara neden olmaz. Ancak sürekli tekrarlanan orta kulak iltihabı ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında öncelikle işitme bozukluğu bulunur. Normal şartlarda orta kulak iltihabında gelip giden hafif işitme kaybı oldukça yaygındır, ancak genellikle enfeksiyon geçtikten sonra bu durum iyileşir. Orta kulak iltihabının veya orta kulaktaki sıvının sürekli tekrarlaması, daha belirgin işitme kaybına neden olabilir. Eğer enfeksiyondan dolayı kulak zarında veya diğer orta kulak yapılarında bir miktar kalıcı hasar oluşursa kalıcı işitme kaybı meydana gelebilir.
Bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda işitme orta kulak iltihabına bağlı olarak veya başka bir nedenden dolayı geçici veya kalıcı olarak bozulursa, konuşma, sosyal ve gelişimsel becerilerde gecikmeler gözlemlenebilir.
Tedavi edilmeyen enfeksiyonlar veya tedaviye iyi yanıt vermeyen enfeksiyonlar ise bazı vakalarda çevredeki diğer dokulara yayılabilir. Orta kulak iltihabına bağlı olarak kulağın arkasındaki kemik çıkıntısı olan mastoid üzerinde oluşan enfeksiyona mastoidit denir. Mastoidit enfeksiyonu kemiğin zarar görmesine ve iltihap dolu kistlerin oluşumuna neden olabilir. Daha nadir vakalarda ağır geçen bir orta orta kulak iltihabı, beyin veya beyni çevreleyen zarlar da dahil olmak üzere kafatasındaki diğer dokulara da yayılabilir ve menenjite neden olabilir.
Orta kulak iltihabına bağlı kulak zarı yırtıkları normalde 72 saat içinde iyileşir. Ancak bazı vakalarda cerrahi onarım gerekebilir.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Önlenir?
Soğuk algınlığı ve benzeri diğer hastalıklardan kaçınmak, orta kulak iltihabı riskini azaltabilir. Bunun için özellikle çocuklara yeme içme kaplarını paylaşmamaları öğretilmeli ve ellerini sık sık yıkamaları ifade edilmelidir. Çocuklara dirsek içine hapşırma gösterilmelidir. Özellikle hastalık mevsimlerinde çocukların grup olarak geçirdiği zamanlar kısıtlanmalıdır. Çocuğun hasta olduğu durumlarda, evde bakılması ve okul ortamından uzak tutulması için gerekli adımların atılması tavsiye edilir.
Sigara kullanmaktan veya ikinci el sigara içmekten kaçınmak gereklidir. Ev içinde kimse sigara içmemeli, dışarıda ise dumansız ortamlar tercih edilmelidir.
Bebeğin beslenmesinin özellikle biberonla yapıldığı durumlarda, bebek dik pozisyonda tutulmalıdır. Bebek yatarken bebeğin ağzına içecek verilmemeli, bebeğin beşiğine biberon bırakılmamalıdır.
Bunlara ek olarak mevsimsel grip aşıları ile pnömokok ve benzeri diğer bakteriyel aşılar da orta kulak iltihabının önlenmesine dolaylı olarak yardımcı olabilir.
Haber MERKEZİ
