Koronavirüs sürecinin başından beri zor durumda olan Esnafı bir de zincir marketler vuruyor. Özellikle tam kapanmanın yaşandığı zorlu 14 aylık koronavirüs sürecinin büyük bir kısmını kapalı geçiren esnaf satış yapmazken gıdadan giyime kadar tüm ürünleri bünyesinde barındıran üstelik kampanya ve indirimli ürünler de satan zincir marketler adeta esnafı bitirdi. Esnafın yüzde 90’ının zor durumda olduğunu belirten Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan “Adaletsiz yapılan uygulamalar var; bizim tuhafiye, zücaciye dükkanımızı kapatıyorsunuz ancak zincir mağaza dediğimiz alışveriş merkezlerinde bizim kapalı işletmelerimizde satılan ürünler, gıdanın dışında kampanyalar düzenlenerek satılıyor. Bu adaletsiz bir uygulama” dedi.
2020 yılının Başında Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede dünyaya yayılarak pandemi ilen edilen Koronavirüs ile mücadelede 14 ayı geride bıraktık. Geçtiğimiz yıl Mart ayında ülkemizde görülen ilk vakadan bu yana her vakanın artışında tam kapanmaya gidildi ve bu kapanma sürecinde en çok zarar gören kesim ise esnaflar oldu. Kirasını ödeyemeyen, vergi borcu artan, Kredi taksitleri geciken esnaflar kepenk indirirken bazı esnaflar ise ağır şartlar altında çalışmalarını sürdürüyor. Ancak hükümet tarafından kesilen destekler esnafı zor durumda bıraktı. 1 Mart’ta başlayan normalleşme süreci ile kapasitesi yarıya düşen esnaf buna rağmen rahat bir nefes alırken, vakaların yeniden yükselişe geçmesi ile 17 günlük tam kapanma kapasitesini de beraberinde getirdi. Perşembe günü itibari ile aşlayan Tam kapanma sürecinde olanlar yine esnafa oldu.
Esnafların yaşadığı zor durumu değerlendiren Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ünal Özcan “Pandemi ilan edildiği günden bu yana yaklaşık 14.aya girdik. En etkilenen, en çok mağdur olan esnaf ve sanatkar kesimi. Dönem dönem aylarla işyerlerimiz kapandı, kısıtlamalara girildi. Bu dönem hep şunu söyledik; esnaf ve sanatkarın zorunlu giderlerini karşılayabilecek devletimizin destek vermesi gerektiği, bakanlıklar nezdinde, cumhurbaşkanlığı nezdinde, il bazında, milletvekilleri bazında devamlı dertlerimizi anlattık. Bunlarla birlikte alınan önlemler vardı, verilen destekler vardı. Örneğin Kısa Çalışma Ödeneği durdurulmuştu, bu uygulamanın devam etmesi lazım dedik ve bu uygulama uzatıldı. Bize 3 aylık biner TL işletme desteği bazında hibe desteği verildi. Bu süreç uzatılmalı, pandemi ne kadar devam ederse bu süreç içerisinde verilmesi gerekli. Çünkü normal kapanan işletmelerin yanında iş hacmi düşen iş yapamayan esnaf ve sanatkar yüzde 80’lere ulaştı. Biz bu kapanma ile ilgili tedbirler alınırken, esnaf camiası olarak tüm ülke genelinde ortak noktada buluştuğumuz konu ekonomik anlamda bir destek paketinin açıklanmasıydı. Biz bunu bekliyorduk ve şu anda da aynı şeyi bekliyoruz. Bizim yanımızda günlük yevmiyeyle çalışan, her gün işyerinde iş hacmi düşüp, iş yapamayan kesimimiz var. 17 günlük süre çok uzun bir süre. Herkesin ödemesi var. Örnek veriyorum, vergilerimizi yapılandırdık, sosyal güvenlik primlerimizi yapılandırdık, diğer borçlarımızı yapılandırdık. Ödemeleri ise bu ay sonu itibarıyla. İş yerleri kapalı, gelir hacimleri düştü. Biz bu ödemeleri nasıl yapacağız? Elektrik, doğalgaz paralarımızı nasıl ödeyeceğiz? Hepsi ile ilgili çok büyük sıkıntımız var” dedi.
Esnaf Kapalıyken Zincir Marketler Kampanya İle Ürün Satıyor
Pandemi sürecinde yaşanan bir başka durum olan zincir marketler sorununa da değinen ESOB Başkanı Ünal Özcan, esnaf iş yerini kapatmak zorunda kalırken, esnafın sattığı ürünleri zincir marketlerde kampanya ile satıldığını, bu durumun haksız rekabete girdiğini, bu durumun düzeltilmesini talep ettiklerini belirterek “Devletimizden ivedi olarak bir ekonomik paketi açıklanmasını bekliyoruz. Esnaf ve sanatkarın bu süreç içerisinde devletimizden zorunlu ödemeleri ile ilgili bir düzenleme, hem de her zaman söylediğim gibi karşılıksız hibe desteği bekliyoruz. Bunu defalarca söyledik. Bunun yanında adaletsiz yapılan uygulamalar var; bizim tuhafiye, zücaciye dükkanımızı kapatıyorsunuz ancak zincir mağaza dediğimiz alışveriş merkezlerinde bizim kapalı işletmelerimizde satılan ürünler, gıdanın dışında kampanyalar düzenlenerek satılıyor. Bu adaletsiz bir uygulama! Mağdur olan her zaman küçük esnaf ve sanatkar oluyor. Hafta sonları yapılıyordu şimdi hafta içine döndü, kampanyalar düzenlenerek bizim satamadığımız ürünler, bu alışveriş merkezlerinde satılıyor. Bunların düzeltilmesini istedik, aylardık bakanlıklara girişim yaptık. İl Pandemi Kurulu’na teklifler verdik ama sonuç alamadık. Cebinde parası varsa, kimse hasta olmak istemez, evinde olmak ister, ailesine bulaştırmak istemez” dedi.
Esnaf’ın Yüzde 90’ı Zor Durumda
17 günlük tam kapanma da başta olmak üzere özellikle kire ve prim ödemelerinde sıkıntı yaşayan esnafın yüzde 90’ı sıkıntıda olduğunu belirten ESOB Başkanı Ünal Özcan “Okullarımız kapandı, servis otobüslerinin durumu belli. Kantincilerin, kırtasiyecilerin durumu belli. Sanayi de birazcık hareketlenme vardı, en azından işletmeler kapanmamıştı, iyi kötü kendi sirkülasyonu vardı. Şimdi sanayi kesimi de kapandı. Bu sorunları anlatabilmek adına gece gündüz mücadele ediyoruz. Esnafın beklentisi belli. Bu süreç içerisinde esnaf ve sanatkardan vergi alınmamalı, Bağkur primi alınmamalı, sosyal güvenlik primi alınmamalı, kendisinin zorunlu giderleri dışında nakit hibe desteği verilmeli. Bunu ilk günden beri söylüyoruz. İnşallah bu süreç 17 gün sonra normale döner, beklentilerimiz çok yüksek. Sezonu kurtarabilir miyiz diye düşünüyoruz. Tüketimde yüzde 5’lik esnaf ve sanatkârın dışında yüzde 90’ı sıkıntılı ve zor şartlarda. Bununla ilgili devletimizden nakdi, ekonomik destek paketi bekliyoruz” dedi.
Şerife Erdem
