Kapasitelerin düşürülmesi, ayakta yolcu alınmasının yasaklanması ve öğrencilerin yokluğunda otobüsleri sadece ücretsiz binenler tercih ediyor. Bütün bunların yanı sıra virüsün en yoğun olduğu alanlardan bir olarak gösterilen otobüslere vatandaşlar da binmeyi tercih etmeyince, Halk Otobüsü sahipleri de zor durumda kaldı. Bu kapsamda bir karar alan Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB); şehit aileleri, gaziler ve güvenlik güçleri hariç, Ocak 2021'den itibaren ücretsiz binişleri kaldırıyor.
Koronavirüs öncesi, şehir içi trafiğini rahatlatabilmek için vatandaşlara toplu taşıma araçlarına binilmesi tavsiye edilirken, Koronavirüsü ile beraber işler tam tersine döndü. Tüm Dünyayı etkisi altına aldığı gibi ülkemizde de devam eden Koronavirüs önlemleri her geçen gün arttırılıyor. Virüsün en çok olduğu alanlar arasında gösterilen toplu taşıma araçlarında kapasitenin düşürülmesi ve ayakta yolcuların alınmaması nedeni ile Halk Otobüsleri zor durumda kaldı. Tüm Ülkede olduğu gibi Çanakkale’de de İç İşleri Bakanlığının genelgesi ile Kapasiteler düşürüldü ve ayakta yolcu taşımak yasaklandı. Öğrenci kenti olarak da zaman zaman tarif edilen Çanakkale’de üniversite de Virüs nedeni ile bu yıl derslerin online yapılacağını ve üniversitenin açılmayacağını duyurdu. Bütün bunlar yaşanırken, taşıma kapasitesi neredeyse yok olan Halk Otobüslerini virüs nedeni ile sadece ücretsiz bine bilen vatandaşlar tercih ediyor. Bütün bunların üst üste yaşanması ile Halk Otobüsleri zor durumda kaldı.
Ocak Ayından İtibaren Ücretsiz Taşıma Olmayacak
Özel halk otobüslerinin içinden geçtiği bu zor süreçte ekonomik anlamda daha fazla açılma yaşamamak adına aldıkları kararla, geçtiğimiz günlerde Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği (TÖHOB); şehit aileleri, gaziler ve güvenlik güçleri hariç, Ocak 2021'den itibaren gelir desteğini talep etmeyerek ve cezai müeyyideleri kabul ederek, ücretsiz taşımaya Türkiye genelinde son verdiklerini açıkladı. TÖHOB Yönetim Kurulu "Belediyelerin zarar ettikleri ve özel sektöre devrettikleri toplu taşıma mutlaka kanuni bir altyapıya kavuşturulmalı ve ücretsiz taşıma konusunda önerilerimiz dikkate alınmalıdır. Şehit ailelerimiz, gazilerimiz ve güvenlik güçlerimiz hariç, Ocak 2021'den itibaren gelir desteğini talep etmeyerek ve cezai müeyyideleri kabul ederek ücretsiz taşımaya Türkiye genelinde mecburen son verilecektir. Çünkü işleticilerimizin ticari hayatlarına devam edebilmeleri için başka seçenek kalmamıştır" denildi.
Alınan önlemler bir yana, zaman zaman ‘Öğrenci kenti’ olarak da anılan Çanakkale’de ilk orta ve yüksek öğretim kurumlarının tümünün uzaktan eğitime geçmesi halk otobüslerini zor duruma soktu. Bu süreçte maaşlarına zam yapılan şoförlerin zamları düşürüldü. Otobüs duraklarında yeni düzenlemeler yapıldı. Birçok şoför bu süreçte kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak durumunda kaldı. Çanakkale Halk Otobüslerinde alınan bütün bu önlemler ile ilgili açıklamalarda bulunan Halk Otobüsleri Birliği Başkanı Hasan Ateş ’’Ücretsiz taşımacılık çok fazla. Herkes birbirinden görerek ücretsiz nasıl otobüse binebilirim diye uğraşıyor, zaten pandemi sürecinde işlerimiz yüzde 60 durmuş vaziyette. Üniversiteyi bekliyorduk, üniversite de açılmayacak kararı alındı. Tabii ki bu işler çok maliyetli işler’’ dedi.
Önlemler Alınmazsa Biz Ücretsiz Taşımayı Kaldıracağız, Tüm Cezalara da Razıyız
Hükümet Önlem Almazsa Ocak Ayında Taşımama Kararı aldıklarını ve bütün cezaları da ödemeye hazır olduklarını belirten Çanakkale Halk Otobüsleri Birliği Başkanı Hasan Ateş ‘’Bizim Çanakkale’de günlük rakam olarak 8 bin tane bedava biniş var. Nüfus kağıdını gösterenler var, yüzde 40 özürlü kartı olanlar var, bunlarla birlikte elektronik kartta geçmeyen aşağı yukarı 12 bin civarında biniş var. 12 bin biniş var bu bütün Türkiye’de böyle. Tabii ki halk otobüsleri çok çok zor durumda. Ben de Türkiye Halk Otobüsleri Birliği yönetimindeyim. Orada yaptığımız toplantıda birlikte aldığımız karar; eğer devletimiz bu konuda herhangi, bir düzenleme yapmazsa 2021’in birinci gününden itibaren taşımama kararı aldık. Bütün cezaları da kabul ediyoruz ‘’şeklinde konuştu.
Kapasite Düştü, İşten Çıkarma Söz Konusu Değil
Çanakkale’de ayakta yolcu alındığını, ancak bunun da kapasitesinin düşürüldüğünü belirten Ateş, ‘’ Çanakkale’de karar alındı, ayakta yolcunun yüzde 40’ını alıyoruz. Ayak izleri de koyduk, nerede duracağın nerede dikeleceğini hesapladık. Büyük otobüslerde 12 metrelik araç için aşağı yukarı 27 koltuk varsa 25 kişi oturuyor, 30 daha ayakta toplam 55 kişi alınıyor otobüslere. Pandemi sürecinde 170 tane çalışan şoförümüz vardı. Fakat bu sayı özellikle nisan ve mayıs ayında 24 şoföre kadar düştü. Geri kalan şoför arkadaşlarımızı mecburen kısa ödenek adı altında olan maaştan faydalandırdık. Bu devletin vermiş olduğu bin 170 liradan faydalanan oldu asgari ücret olanlar bin 600 lira para alıyor İŞKUR’dan. Aşağı yukarı 3 bin lira maaş alanlar 2 bin lira civarında maaş alıyor. Şu anda çalışan 70 şoför var. 100 tane şoför bundan faydalanıyor. İşten çıkarma söz konusu değil, üniversite açılacak diye planlanıyordu zaten bu çalışanlar lazım, işten çıkarma söz konusu değil’’ dedi.
Yolcu Sayısında Yüzde 60 Düşüş
Öğrencilerin yokluğu, virüsün en yaygın olarak toplu taşıma araçları olarak gösterilmesinden dolayı vatandaşın tercihleri dolayısı ile yolcu kapasitesinin yüzde 60’lara kadar düştüğünü belirten Hasan Ateş “Otobüs seferlerinde azalma yok, belediye ulaştırma müdürlüğüyle birlikte nerede daha çok yolcu var elektronik kart ile tespit ederek, bazı durakları uzatarak bazı durakları kısaltarak tekrar bir hat rotasyonu yaptık. Bu konuda her şey iyi gidiyor, herhangi bir sorun yok. Sadece pandemiden dolayı araç kullanımında yüzde 60 civarında bir düşüş var’’ şeklinde açıkladı.
Çanakkale’de Her Beş Kişiden Biri Ücretsiz Biniyor
Yapılan desteklerin kesilmesi ve Ücretsiz binen vatandaşlardan dolayı Otobüslerde önemli kararların ve desteklerin sağlanması gerektiğine de değinen Hasan Ateş ‘’Ücretsiz ve indirimli taşımacılık suistimal ediliyor maalesef, hem Çanakkale Belediyesi hem Kepez Belediyesi bize elinden gelen yardımı yaptı, fakat hükümet 3 aylık bir destekleme vermişti bu da Temmuz 17’de bitti. Yani destekleme dediğim; ‘küçük belediyeler de halk otobüslerine destekleme yapabilir’ diye kanun çıktı. Fakat 17 Temmuz’dan sonra Çevre Şehircilik Bakanlığı bunu uzatmadı. Daha önce Çanakkale Belediyesi bu 3 aylık destekleme de bize kilometre başına bin lira destek vermişti ama şu an da bu desteği alamıyoruz çünkü Çevre Ve Şehircilik Bakanlığı bu desteği uzatmadı. Bunun için Çevre Şehircilik Bakanlığı’na yazı yazdık. TÖHOB olarak da yazdık fakat maalesef herhangi bir netice alınmadı. Ücretsiz yolcuların kesinlikle ya devlet tarafından karşılanmalı ya da her biniş başına binenler ödeme yapmalı. Bu şekilde devam edilebilmesi mümkün değil. Bakıyorsunuz GESTAŞ’ta böyle bir şey yok. Bakıyorsunuz, devlet demiryollarında yok. Hükümetin dahi kaldıramadığı bir şeyi bu esnaf nasıl kaldırabilir, kaldıramaz. Çanakkale’de her 5 kişiden 1’i ücretsiz’’ dedi.
65 yaş üstü yaş üstü vatandaşların belli saatlerde otobüsleri kullanmaması adına bir karar yayınlaşmıştı. Bu karar doğrultusunda vatandaşlar, yaşlıların bu saatler içerisinde otobüse ücretli kartlarla bindiklerini iddia etti. Konu hakkında açıklama yapan Ateş ,’’ şoförlerimizin ‘nüfus kağıdını çıkar, göreyim’ deme şansı yok, ancak yaşlı olduğunu ücretsiz kartı basmaya kalktığında 65 yaş üstü olduğunu biliyor şoför, o zaman diyor ki; ‘65 yaşın binmesi yasak lütfen inin!’. Parayı çekse dahi bindirmiyor ama bir arkadaki uyanıp da ücretli kart çekiyorsa şoför kimlik görmesini isteyemiyor. Soramaz, çünkü tartışır. Bunun önüne geçmemiz imkansız, zaman geliyor polis bile soramıyor, bizim şoförlerimiz nasıl sorsun’’ dedi.
Maske Tedbirine Uyuluyor
Vatandaşların bilinçli bir şekilde maske takarak otobüse bindiklerini belirten Ateş, ‘’İlk etapta maskesiz binenler vardı, şoför uyardığında tartışmalar yaşandı. Neyse ki şu an alıştı vatandaşlar maskeyle biniyorlar. Özellikle toplu yerlerde herkes maske takmak zorunda. Birkaç olaydan sonra şu anda Çanakkale’de böyle bir olay yaşanmadı. Herkes maskesini takıp öyle geliyor’’ şeklinde konuştu.
Şerife Erdem
